Als je het hebt over duurzame inzetbaarheid, dan kun je er bij Salude niet omheen: het begint bij de mens. Niet de functietitel. Niet de KPI’s. Niet de protocollen. De mens.

Een middag in gesprek met Alexander, psycholoog bij Salude, maakt dat in één keer duidelijk. Geen gelikte zinnen of beleidsjargon, maar oprechte verhalen. Over keuzes maken. Over durven zijn wie je bent. Over hoe vertrouwen en veiligheid geen luxe zijn, maar voorwaarden voor gezond werken.

“Ik had gedacht: één, twee jaar. En dan door.”

In 2004 zette Alexander zijn eerste stappen bij Salude. “Ik dacht: ik blijf hier even. Een jaar of twee. Dan zie ik wel weer.” Zijn loopbaan was allesbehalve rechtlijnig. Van de olie- en gasindustrie naar de psychologie, via een half afgeronde rechtenstudie, commerciële organisaties, en uiteindelijk… een kennismakingsgesprek bij Salude.

Hij werd warm ontvangen, maar voelde na twee weken twijfel. “Ik zei tegen Henk: ik weet niet of ik wel bij Salude pas. Ik ben een ander type psycholoog dan de rest. Ik wil gewoon mezelf zijn.” Henk lachte, en zei: “Maar dát is juist waarom je moet blijven. Ik wil diversiteit.”

En dat was het. Alexander bleef.

Vrijheid als voorwaarde voor vertrouwen

Waarom hij er twintig jaar later nog steeds werkt? Zijn antwoord komt zonder aarzeling. “Omdat ik hier vrijheid krijg. Dat is voor mij het allerbelangrijkste. Niemand kijkt over mijn schouder mee. Er is vertrouwen.”

Die vrijheid gaat verder dan alleen werkuren of locatie. Het gaat over autonomie in denken, in aanpak, in menselijkheid. In de spreekkamer, vertelt hij, is dat essentieel. “Niemand weet precies wat ik daar bespreek. Dat moet ook niet. Er is een basis van vertrouwen, en dat maakt het werk betekenisvol.”

Van curatief naar preventief en verder

Hoewel hij zich oorspronkelijk vooral bezighield met curatieve trajecten, ziet Alexander de beweging naar preventie als een belangrijke ontwikkeling — en een noodzakelijke. “Het is nu nog ongeveer 2/3 curatief, 1/3 preventief. Wat mij betreft draaien we dat om. Preventie geeft meer voldoening én voorkomt ellende.”

Daar zit de kracht van Salude: problemen niet pas aanpakken als ze uit de hand lopen, maar eerder herkennen en daar praktische acties opzetten die haalbaar zijn.

De stille kracht van psychologische veiligheid

We schuiven het begrip niet onder stoelen of banken: psychologische veiligheid. Wat betekent dat eigenlijk, in de praktijk?

Alexander vertelt over zijn ervaring met angstculturen. “Ik heb ook gewerkt in een omgeving waar mensen niet durfden te spreken. Waar elke feedback voelde als een risico. Dat slurpt energie. Je bent continu op je hoede. Dat hou je niet vol.”

Daarom noemt hij psychologische veiligheid geen extraatje, maar een randvoorwaarde. “Veiligheid is nodig voor duurzame inzetbaarheid. Anders gaat de energiebalans van mensen scheef. En daar zie je op de lange termijn de schade van.”

Leidinggeven is beter durven kijken

In zijn spreekkamer ziet Alexander het vaak gebeuren. Mensen die “gewoon doorgaan”, terwijl ze eigenlijk allang in het rood zitten. “Ze zetten een masker op. Zeggen dat het wel gaat. En leidinggevenden? Die geloven het. Of willen het geloven. Want ja, je moet verder.”

Toch ziet hij het niet als onwil van leidinggevenden. “Je moet er bijna een zesde zintuig voor hebben. Maar als je goed kijkt, zie je het. Dan merk je dat iemand stiller wordt. Of juist drukker. Dat er iets wringt.”

Vertrouwen speelt hier opnieuw een sleutelrol. “Als er vertrouwen is tussen werknemer en leidinggevende, dan komt het gesprek op gang. Dan kun je samen kijken wat iemand nodig heeft.”

“Je onderhoudt je auto toch ook?”

Wat als werkgevers zeggen: ‘Mentale gezondheid is belangrijk, maar daar heb ik geen tijd of budget voor?’ Alexander moet er een beetje om lachen.

“Laat jij je auto onderhouden? Natuurlijk. Waarom je mensen dan niet? Mensen zijn je kapitaal. Geen machines. Maar ze hebben net zo goed onderhoud nodig.”

Hij pakt het praktisch aan. Het gaat niet altijd om dure programma’s of grote verandertrajecten. “Begin klein. Plan intervisies. Geef mensen tijd om te reflecteren. Zie aandacht als onderhoud.”

De kracht van zachte waarden

Misschien is dat wel de rode draad van het gesprek: aandacht. Niet alleen voor klachten, maar voor mensen. Niet alleen als het misgaat, maar structureel. Niet alleen op papier, maar in gedrag.

| “De zachte kant is veel interessanter dan de harde kant. En je hebt die zachte kant nodig om de harde kant überhaupt te laten werken.”

In die uitspraak zit alles wat Salude uniek maakt. Want duurzame inzetbaarheid is geen protocol. Geen afvinklijst. Het is een visie. Een manier van werken. En vooral: een manier van kijken naar mensen.

Tot slot

Aan het eind van het gesprek zegt Alexander iets wat blijft hangen:

| “Ik geloof dat als mensen zichzelf mogen zijn, ze beter functioneren. En dat begint bij veiligheid. Bij vertrouwen. Bij oprechtheid.”

Dat is geen abstracte boodschap. Dat is wat hij al twintig jaar doet bij Salude. En wat Salude elke dag probeert te doen voor organisaties in heel Nederland.

Dát is medisch leiderschap. Dát is arts buiten de spreekkamer. Dát is Salude.